پترولوژی و ژئوشیمی سنگ های آتشفشانی و نیمه آتشفشانی منطقه زرگر(جنوب بیرجند)، خاور ایران

محدوده مورد مطالعه در جنوب _جنوب باختری روستای زرگر در 40 کیلومتری جنوب بیرجند، بین طول های جغرافیایی ?19 ?13 ?59 تا ?35 ?16 ?59 خاوری و عرض های?34 ?42 ?32 تا ?12 ?45 ?32 شمالی و در بخش شمالی زون سیستان واقع شده است. در این محدوده حجم قابل توجهی از سنگ های آتشفشانی – نیمه آتشفشانی، واحد های سنگ کره ی اقیانوسی را قطع نموده اند. واحدهای افیولیت ملانژ منطقه شامل پریدوتیت نوع هارزبورژیت، گابرو و بازالت اسپیلیتی است. سنگ های آتشفشانی و نیمه آتشفشانی منطقه آندزیت و دیوریت پورفیری بوده و دارای بافت غالب پورفیری با زمینه دانه ریز و گلومروپورفیری هستند. از دگرسانی های عمده در این سنگ ها می توان سریسیتی شدن، کربناتی شدن، زئولیتی شدن، اپیدوتی شدن، کلریتی شدن و اپاسیتی شدن را نام برد. از مشخصات بارز این سنگ ها حضور انکلاو در آن ها می باشد. انکلاو ها به 2 نوع زینولیت و اتولیت یافت می شوند. ترکیب اتولیت از نوع میکرودیوریت و ترکیب زینولیت، آمفیبولیت می باشد. شواهد سنگ شناسی و ژئوشیمیایی حاکی از ارتباط ژنتیکی سنگ های آتشفشانی و نیمه عمیق با یکدیگر و تاثیر آلایش ماگمایی در روند شکل گیری و تحول این سنگ هاست. سری ماگمایی این سنگ ها کالک آلکالن و برای واحد های مافیک تولئیتی است. مقدار نسبتاً زیاد al2o3 (بیشتر از 15 درصد)، نسبت al2o3/feo+fe2o3 بیشتر از 2، وفور کانی هورنبلند، شواهد بافتی و نسبت های برخی از عناصر فرعی و اصلی نشان می دهد که سنگ های مورد نظر از نوع کوهزایی و حاشیه فعال قاره ای هستند. نمودار های بهنجار شده عناصر نادر خاکی در سنگهای این منطقه نسبت به گوشته اولیه و کندریت، حاکی از ارتباط زایشی نمونه های این منطقه با یکدیگر و غنی شدگی آنها از عناصر نادر خاکی سبک و عناصر لیتوفیل بزرگ یون و تهی شدگی آنها از عناصر خاکی نادر سنگین و عناصر با شدت میدان بالاست، که شاخص ماگماهای کالک آلکالن مناطق فرورانش است. بالا بودن نسبت lree/hree ، مقدار نسبت sr/y (میانگین 91/36) و مقدار sio2 (میانگین 79/58) به همراه فقدان آنومالی منفی eu نشان می دهند که این سنگ ها شباهت زیادی به آداکیت ها دارند.